АИЛЕ ДЕГЕРЛИКЛЕРИ 2007- 2024: Джемилова Зейнеб Къартанамнынъ Къораны

Джемилова Зейнеб

Къартанамнынъ Къораны

Яшайыш ойле тизильген ки, инсанлар келеджекке бакъып арзу умютлери келеджекнен багъланып, ве, кечкен шейлерни акъылына кетирелер. Амма кечкен шейлерни хатыра этсек къальбимизге аджджы бибер сепкен даим аджыта. О вакъиялар бизлерни эр вакъыт титреттире.

Бизим бита ве къартбабаларымыздан пек чокъ аиле дегерликлер шимдики
куньлеримизгеде етип кельди: бу весикъалар, эски карточкалар, ачыкъ мектюплер ве эски китаплар.

Бир кунь анам долаптан сарарып эскирген бир китапны чыкъарды. «Бу Къоран бизим айлемизнинь дегерликлери» - деди анам. «Бу Къоран тап бизим къартбабамызны эди» - ве манъа бир тарихий, аджыныкълы ияке айтып берди. Бугунь мен сизге озь къорантамда булунгъан вакъиялар акъкъында айтмагъа истейим. Бу икяе бизим къорантамызнынъ мукъаддесаты акъкъындадыр.

Бу вакъия къырымтатар халкъыны 1944 сенеси Ватанындан сюргюн этильгенинен багълыдыр. Меним къартанамнынъ анасы Зейнеб ве къартанамнынъ бабасы Мемет Ялтанынъ этрафындаки Лемена деген коюнде яшай эдилер.

Ёлгъа олар къыйметли шейни алгъанлар – бу къоранта мукъаддеси - Къоран. Бу Къоран меним къартанамнынъ бабасына онынъ бабасы берген.

Картбабам айткъан боноджа бутюн кой джаяв вокзалгъа чыкъты, сонъ адамларны юк вагонларгъа минмеге меджбур эттилер (эвель бу вагонларда айванларны ташый эдилер) .

Бир шейни анъламайып халкъ къалтырап агълай эди. Базылары балаларны джойгъанлар. Сонъунда бала Уралгъа, анасы исе Орта Асиягъа. Вагоннынъ ичинде исе деметлер булуна эдилер. Адам чокълугъындан вагон ичинде пек сыджакъ эди, халкъ чешит тюрлю юкъунчлы хасталыкъларнен хасталанып оле эди. Олюлерни исе трен токътав ерлеринде къалдыра эдилер.

1944 сенеси июнь айында поезд Озьбекистангъа кельди. Бутюн адамларны койлернинъ биринде къалдыргъанлар.
Озьбеклернингъ чокъусы сюргюн этильген халкъкъа ярдым этмеге башлады.
О койнинъ реиси къырымтатарларгъа ер айырып яшамагъа имкян берди.

Къартанамнынъ бабасы къол къавуштырып отурмады, кельгенмен онъа берильген ерге толе къазмагъа башлады. Сонъ гедже-куньдюз чалышып, себзе осьтюрип, озь къорантасыны бакъа эди. Бу къолай дегиль эди, чюнки къартанамнынъ бабасы физика ве математика оджасы эди.

Меним къартбабам сюргюнликте, олгъанда бутюн дуйгъулары, арзулары Ватанынен багълы ола эди. Эр Алланынъ берген куню бу Къоранны ачып Аллахтан озь Ватанына къайтмасына ялвара-ялвара дува эткен экен.

Амма къорантамыз озь Ватанына тек 1992 сенеси къайтты. Къартанамнынъ анасы озь балаларнен кучюк бир юкнен мында кочьти. Къорантамызнынъ энъ муим кетирген шейлеринден бирден- бир мукъаддес – Къоран, оны къартанамнынъ бабасы озь торунларына васиет эткен эди. Бу Къоран бизим эвимизде энъ къыйметли ерини ала. О, несильден несиль кече.