"АИЛЕ ДЕГЕРЛИКЛЕРИ"-2021 ярышнфнъ финалы.
Ильк сефер ярышымыз on-line форматында олып кечти.
четверг, 25 марта 2021 г.
Айше Салиева "Къуран- бу бизим ишанчымыз ве тарихымыз"
Айше Салиева
Къуран- бу бизим ишанчымыз ве тарихымыз
Дюньяда къоранта – бу энъ азиз, энъ мукъаддес шейдир. Бу яшайышта къоранта энъ юксек ер ала. Къоранта – бу ишанч, севги, къавийлик, яхшылыкъ, темизлик. Энъ ярыкъ ве джан юректен чыкъкъан дуйгъулар бу сёзнен багълыдыр. Кимдир келе, кимдир кете, лякин бизлер эр вакъыт, эр бир инсанны хатырымызда тутмакъ керекмиз. Бу муим меселеде бизге бизим анамыздан я да бабамыздан къалгъан бир мирас ярдым эте.
 |
Ортада Найле битам ве Айше битамы къорантасы |
Мен озь ишимде Къуран акъкъында икяе этеджем. Бизим къорантада Къуран ялынъыз китап дегиль де, о – тарих, Алла – Таалягъа олгъан севгидир. Бизим Къуранымызнынъ тарихы пек меракълы. Бу Къуран несильден-несильге авушып меним къартанамдан Найле Шерфе Сеит Мустафаевагъа келип ете. Онъа исе анасы, Айше Сейт Мустафаевадан къалгъан.
 |
Найле битам |
1927 сенеси июль 15-те Багъчасарай районынынъ Дуванкой коюнде онынъ Айше Джеппар къызы догъула. Совет девири башланды… О, ачлыкъны, сюргюнликни кетирди. Дженк башланды. 1944 сенеси Айше къартанамны къорантасынен берабер ве бутюн бизим халкъымызны Къырымдан сюргюн эттилер. Бир ай къадар адамлар къара вагонларнынъ ичинде чекише, ашсыз-сувсыз олалар. Ёлда кеткен вакъытында чокъ акъылгъа кельмеген шейлер корелер. Амма эписинден зияде козь огюне эр вакъыт онынъ эки-учь яшындаки кичкене къардашчыгъы келе.
 |
Найле битам акъайынен, Айше битам 13 яшында |
Вагонда, ёлда кеткен арада о, ачлыкътан оле. Аскерлер келип оны чыкъаралар ве бом-бош чёль ичине ташлайлар. Бу яныкъкъа даянмакънынъ чареси олмай, лякин мукъаддес Къуран оларнынъ юреклерине сабыр бере. Къуран даима янларында ола.
Йыллар кече, вакъыт кете, Айше къартана да Озьбекистанда осе. Анда да Халил къартбаба ве Айше бита эвленелер. Оларны алты баласы ола. Айше къартанамны акъайгъа бергенде анасы онъа энъ къыйметли мирас, Ватандан кетирильген, сараргъан ве ипрангъан Къуранны бере. 1958 сенеси майыс экиде меним Шазие битам догъула. 1980 сенеси Шазие битам ве Энвер къартбабам эвленелер. Битам акъайгъа чыкъкъанда Айше къартанам онъа Къуранны багъышлай.
1992 сенеси Айше къартанам бутюн сой-сопынен берабер озь Ватанына къайтып келе. Айше къартанам 2005 сенеси кечине. О пек мераметли ве аджайип инсан эди. Меним хатырымда омюримнинъ сонъуна къадар къаладжакъ.
Бизим къорантамызда бу Къуран пек муим ер ала. Элимизге алгъанда ойле бир дуйгъулар сарып ала, китап насылдыр бир къадимий ве эски заманларгъа далдыра. Онынъ саифелери эскирген, чюнки бу китап къач керелер окъулгъандыр. Бу мукъаддес китап бизим динимизни сакълап къалды ве биз къорантамызнен сыгъынамыз ве ишанамыз.
Йыллар кече, адамлар къартаялар, амма тек мукъддес Къуран озь къуветини джоймай. Йыл-йылдан бу китап озь къуветини арттыра. Онынъ буюклиги, икътидарлыгъы, эмиетлиги эп буюклеше.
Мен, джан юректен ишанам ойле олса керек, келеджекте бу Къуран ойле де къол-къолгъа берильсе, несильден-несильге кечсе, бизим келеджегимиз яхшы ве гузель олур. Эр вакъыт эсимизден чыкъармамыз бу Къураннынъ меракълы тарихыны.
Сеттарова Фериде «Къартбабамнынъ омюр тарихындан»
Сеттарова Фериде
Къартбабамнынъ омюр тарихындан
Къартбабамда пек чокъ эвельден къалгъан фоторесимлер бар. Оларнынъ арасында Аметхан Султаннынъ фоторесимлери де бар.
Зейвер дедемнинъ Муртаза агъасы Аметханнен Алупкада бир сыныфта окъугъан.
 |
| 1969 с. Амет-хан Султан Ялтада раатлыкъта. Ватандашларнен корюшюв |
 |
1975 с. Алупка шеэри. Амет-хан Султаннынъ эйкелине гульдесте къоюв |
Бизим къорантамызнынъ векиллери бойле эфсаневий инсаннен
дост олгъанлар. Бу меним ичюн буюк гъурур!
Халкъымызнынъ къараманлары эбедий хатырамызда яшайлар!
АИЛЕ ДЕГЕРЛИКЛЕРИ-2021 ярышнынъ финалистлери
Семедляев Алим "Эки инсаннынъ тарихий баш язысы"
Семедляев Алим
Эки инсаннынъ тарихий баш язысы.
Анамнынъ къартбабасынынъ ве битасынынъ омюр тарихындан.
Амет
къарбабасынынъ аилеси де бутюн омюр
багъ-багъчалар асрап чалышкъанлар. Яшайышлары зенгин эди.
Эдае битасынынъ яшайышы агъырджа кечкен.30-джы сенеси бабасына «кулак» деп сюргюн этелер. Анасыны колхоз ишинден чыкъарып , ёл бою арыкъларны темизлеттиргенлер. Эдае бита мектептен кельген сонь, тютюн япракъларыны джыя экен. Ойле этип кунь корьгенлер.
1944 сене Сюрень станциясындан сюргюн этильгенлер. Бу эки къомшу Алланынъ эмиринен бир ерге тюшелер. Аккурган районы , хлоп.17совхоз.
 |
| Сол тарафта Абдулмеинов Амет къартбаба |
 |
| Севимли Абдураманова Эдае бита |
Бутюн балалыкъ чагъларында Эдае битаны ве Амет къартбабаны келин - киев деп, эриштирип юргенлер. Озьбекистанда бу эки яшнынъ тагъдирине буюк денъишмелер ола.
Бу эки яш эвленелер, къоранта къурып, балалы – чагъалы олып бир татлы омюр кечирелер. Омюр девамында - 5 бала , 10 торун ве 12 торунча корип 2020 сенеси 90 яшында Эдае бита кечинди. Амет къартбаба исе 2010 сенеси 80 яшында кечинди.
Топеде, солда Амет къартбаба, балачыкълар
Амет къартбабанынъ къардашлары. Солда анасы ве сагъда дудусы
Тёпеде Эдае битанынъ Сеит-Сулейман къартбабасы. Фото 1935с.
  |
| Эдае битанынъ бабасы Абдураман. 1933с. |
  |
| Тёпеде он тарафта Эдае бита. 1941с. |
Он тарафта Эдае бита,
Аллаев Али "Къыйметли мирас"
Аллаев Али
Къыйметли мирас
Эр бир къорантанынъ озь къыйметли шейлери бар. Олар несильден-несильге кечелер.
Бизде бу Асие битанынъ эски КЪУРАНЫДЫР. О 19 асыргъа аит.
Бу Къуран битама анасындан къалды. Битамнынъ анасынынъ ады Сафуре эди. О 1928 сенеси гузель Къырымнынъ Чамлы Озенбаш коюнде догъды. Анасы Асие ве бабасы Ибраим тютюн тарлаларында чалыштылар. Къоранталарында беш бала бар эди.
Он алты яшындаки Сафурени Уркуста коюне Сулеймангъа акъайгъа
бердилер.
Асие анасы, озю
КЪУРАННЫ окъуп, Сафуреге оны мирас оларакъ берди.
Гъурьбетте пек агъыр йыллар олды.
Сафуренинъ Озьбекистанда дёрт къызы догъды. Мында о токъумаджылыкъ комбинатында чалышты. Къуран – мукъаддес китаптыр, эр даим янында эди. Бу китапнынъ кучю буюктир, Сафуре буны биле эди, чюнки балалыкътан анасындан динний бильгилерни алды.
Сафуре къорантасынен 1989 сенеси Ватанымызгъа кочьти. Мында агъыр хасталыкътан 1996 сенеси вефат этти.
Аиле дегерликлерини сакъламакъ ве несильден несильге мирас оларакъ къалдырмакъ керекмиз.
Эдждатлар ана-бабадан къалгъан мирасны сакъламакъталар.
Бу мирас бизлер ичюн аиле дегерлиги олып къала. Оны урьметнен анъмакъ керекмиз.
Велиева Эльмаз «Медине къартанамнынъ партизанлыкъ арекети акъкъында…»
«Медине къартанамнынъ партизанлыкъ арекети акъкъында…»
Дженк йыллары бизим халкъымызнынъ векиллери партизанлыкъ арекетине фааль къошула.
Медине Велиева 2 майыс 1922 с. Отуз коюнде дюньягъа келе. 1931с. анасыз къала.
1937с. Совет укюмети укюми иле бабасыны тюрмеге къапаталар.
Медине озь каделеринен ве агъаларынен (Эмине, Сеттинан кадесинден ве Меджит агъасындан) чыкъарыда къалалар. Мединени агъа-каделеринен къартанасы осьтюрди.
Дженкнинъ башындан, о партизанларгъа ярдым эте, аш, илядж
кетире эди.
13 март 1943с. партизан отрядынен бир олып дагъгъа кете.
Эски Къырым дагъларында ве Керчте дженклеше. О, отрядыннен немселернинъ
складларыны патлата эдилер, елларны къапата эдилер,эсирге тюшкен адамларны
къуртармагъа тыраштылар.
Ресимде меним къартанамнен 5-джи отрятнынъ 3-джи бригадасында Македонскийнен башында аскернинъ дженазеси.
18 майыс 1944с Мединени бутюн къырымтатар халкъынен Узбекистангъа сюргюн этелер.
О, Мархамат шеэрине тюше. Мединени озь аилесинден арангъа ерлештирелер,
араннынъ исе пенджерелери, къапусы екъ. Сонъра Медине ат ахырына
ишлемеге кете, анда оларгъа ода берелер. Бир къач вакъыттан сонъра онъа балалар багъчасында иш тапыла.
Медине бутюн омюр Къырымгъа къайтмакъны арзу эте.
1990 с. июнь айында, ниает Мединенинъ арзусы ерине келе. О, къорантасынен, балаларынен, торунларынен, озь севимли Ватанына- Къырымгъа къайта.
Дженк йылларында къартанамнынъ джесарети, партизанлыкъ арекетинде аштирак эткени акъкъында газеталарда макъалелер де басылда.
Медине къартанамнынъ Улу Ватан дженкинде косьтерген
къараманлыгъы ве джесарети ичюн мукяфатлары:
Орден «За мужество» - З степени 14 октябрь 1999с.
Орден «Отечественной войны» - 2 степени 11 март 1985с.
Удостоверение к нагрудному знаку «Партизан Украины» 1941-45с
«Медаль материнства» - 2 степени 28 март 1968с.
ве башкъалары.
Медине 1 октябрь 2012с вефат эте.
Биз, Медине къартананынъ балалары, торунлары, бойле къараман къартанамыз олгъанынен пек гъурурланамыз!
АИЛЕ ДЕГЕРЛИКЛЕРИ-2021 ярышнынъ финалистлери
Подписаться на:
Сообщения (Atom)