четверг, 25 марта 2021 г.

Юсупова Фатиме "Къартанамнынъ омюр тарихындан"

 


Юсупова Фатиме

Къартанамнынъ омюр тарихындан
(Пирае Къадри-заденинъ хатыравлар дефтери)






Пирае Къадри-заде январьнинъ 4-де 1920 сенеси белли журналист, терджиман ве шаир Абдураман Къадри-заде ве Мерьем Озенбашлынынъ къорантасында дюньягъа кельди. Пирае къорантада бир къызы эди. 



Пирае Къадри-заде анасы Мерьем Къадри-заденен 

 Пираеден гъайры Абдураман Къадри-заденинъ даа эки огълу бар эди. Уйкен огълу Кемал 1931 сенеси 23 яшында фаджиалы эляк олды, экинджиси Шевкет – меним къартбабам.



Кемал Къадри-заде

Пирае ве Шевкет Къадри-заде











Пирае Къадри-заде Таврия Миллий Университетининъ джография факультетини битирди.

(Студентлик деври)



Пирае Къадри-заде 1943 сенеси анасынен Романиягъа тизесининъ янына
къачмагъа меджбур олды. Янына тек керекли ве къыйметли шейлерни алдылар, амма багажынынъ  чокъусы бабасынынъ эльязмалары ве куньделиги эди.  Чареси олгъан сонъ оларны агъасына ве торунларына ёллады.

Мерьем Къадри-заде анасынен Романияда


 Шиирлерини де о вакъыттаки къырымтатар тилинде шиирлер язды, шиирлер джыйынтыгъы Косьтеджеде 2003 сенеси чыкъты.


Ят иллерде Къырымгъа асрет иле, чокъ вакъыт озь ады-сойадыны денъиштирмеге меджбур олды. Тек 1967 сенеси Къадри-заде сойадыны алды. Озь дуйгъуларыны шиирлерде ве хатыравлар дефтеринде косьтерди.

Шиирлер джыйынтыгъы 2003 сенеси Романияда Косьтендже шеэринде чыкъты. Джыйынтыкъта Гёте, Эминеску ве дигерлернинъ шиир терджимелери бар.




Эсерден бир левха

«Инсаннынъ хаятында олып кечкен вакъиалар ичинде унутмадыгъы ве козьлерининъ огюнден ис кетмеген хатыралары ола. Иште бойле бир хатыраны шимди къалемге алмагъа къарар бердим. Юкъарыгъа башымны тиклеп бакъа ве дехшет ичинде къаламан. Ах, шу мердивенлер олмаса: не къадар тик ве юксек! Санки кокке чыкъаджакъмыз. Биз о мердивенлерни ашып гемиге минеджекмиз, биз о мердивенлерден чыкъып о гемийле Ватанымызны терк этеджекмиз…». Бу сатырларнен «Мердивенлер» адлы Пирае Къадри-заденинъ хатыралар дефтери башлана.  «Хатыравлар»ны Пирае Къадри-заде 1991 сенеси рахметли анасы Мерьем Къадри-заденинъ хатырасына башлады.


«Хатыраларда» бутюн  аятыны, Ватангъа асретини, анасынен берабер ят мемлекетте чеккен зорлукълары, бабасынынъ ботен ерде къаабатлангъаны акъкъында языла.


Айрыджа бабасы Абдураман Къадри-заде тарафындан япылгъан шеджеренинъ бир къысмынынъ арап уруфандан транслитерациясы бар.






Комментариев нет:

Отправить комментарий