Айше Салиева "Къуран- бу бизим ишанчымыз ве тарихымыз"

 

Айше Салиева

Къуран- бу бизим ишанчымыз ве тарихымыз

 

Дюньяда къоранта – бу энъ азиз, энъ мукъаддес шейдир. Бу яшайышта къоранта энъ юксек ер ала. Къоранта – бу ишанч, севги, къавийлик, яхшылыкъ, темизлик. Энъ ярыкъ ве джан юректен чыкъкъан дуйгъулар бу сёзнен багълыдыр. Кимдир келе, кимдир кете, лякин бизлер эр вакъыт, эр бир инсанны хатырымызда тутмакъ керекмиз. Бу муим меселеде бизге бизим анамыздан я да бабамыздан къалгъан бир мирас ярдым эте.

        Эр бир къоранта озь омюринен яшай ве эр бир къорантанынъ озь тарихы я да озь тюсю бар.Меселя эски къутучыкъ, китап, аталарымыздан къалгъан, несильден несильге кечкен бир эйкель. Бизим къорантамызда исе озюне пек хас, аджайип бир мирас – бу пек къыйметли ве эски китап «Къуран»дыр.      

Ортада Найле битам ве Айше битамы къорантасы 

  Мен озь ишимде Къуран акъкъында икяе этеджем. Бизим къорантада Къуран ялынъыз китап дегиль де, о – тарих, Алла – Таалягъа олгъан севгидир. Бизим Къуранымызнынъ тарихы пек меракълы. Бу Къуран несильден-несильге авушып меним къартанамдан Найле Шерфе Сеит Мустафаевагъа келип ете. Онъа исе анасы, Айше Сейт Мустафаевадан къалгъан.

Найле битам

1927 сенеси июль 15-те Багъчасарай районынынъ Дуванкой коюнде онынъ Айше Джеппар къызы догъула. Совет девири башланды… О, ачлыкъны, сюргюнликни кетирди. Дженк башланды. 1944 сенеси Айше къартанамны къорантасынен берабер ве бутюн бизим халкъымызны Къырымдан сюргюн эттилер. Бир ай къадар адамлар къара вагонларнынъ ичинде чекише, ашсыз-сувсыз олалар. Ёлда кеткен вакъытында чокъ акъылгъа кельмеген шейлер корелер. Амма эписинден зияде козь огюне эр вакъыт онынъ эки-учь яшындаки кичкене къардашчыгъы келе.

Найле битам акъайынен, Айше битам 13 яшында 

Вагонда, ёлда кеткен арада о, ачлыкътан оле. Аскерлер келип оны чыкъаралар ве бом-бош чёль ичине ташлайлар. Бу яныкъкъа даянмакънынъ чареси олмай, лякин мукъаддес Къуран оларнынъ юреклерине сабыр бере. Къуран даима янларында ола.

Йыллар кече, вакъыт кете, Айше къартана да Озьбекистанда осе. Анда да Халил къартбаба ве Айше бита эвленелер. Оларны алты баласы ола. Айше къартанамны акъайгъа бергенде анасы онъа энъ къыйметли мирас, Ватандан кетирильген, сараргъан ве ипрангъан Къуранны бере. 1958 сенеси майыс экиде меним Шазие битам догъула. 1980 сенеси Шазие битам ве Энвер къартбабам эвленелер. Битам акъайгъа чыкъкъанда Айше къартанам онъа Къуранны багъышлай.

 

1992 сенеси Айше къартанам бутюн сой-сопынен берабер озь Ватанына къайтып келе.   Айше къартанам 2005 сенеси кечине. О пек мераметли ве аджайип инсан эди. Меним хатырымда омюримнинъ сонъуна къадар къаладжакъ.

           

Бизим къорантамызда бу Къуран пек муим ер ала. Элимизге алгъанда  ойле бир дуйгъулар сарып ала, китап насылдыр бир къадимий ве эски заманларгъа далдыра. Онынъ саифелери эскирген, чюнки бу китап къач керелер окъулгъандыр. Бу мукъаддес китап бизим динимизни сакълап къалды ве биз къорантамызнен сыгъынамыз ве ишанамыз.

Йыллар кече, адамлар къартаялар, амма тек мукъддес Къуран озь къуветини джоймай. Йыл-йылдан бу китап озь къуветини арттыра. Онынъ буюклиги, икътидарлыгъы, эмиетлиги эп буюклеше.

          Мен, джан юректен ишанам ойле олса керек, келеджекте бу Къуран ойле де къол-къолгъа берильсе, несильден-несильге кечсе, бизим келеджегимиз яхшы ве гузель олур. Эр вакъыт эсимизден чыкъармамыз бу Къураннынъ меракълы тарихыны.

      АИЛЕ ДЕГЕРЛИКЛЕРИ-2021 ярышнынъ финалистлери