Ахтемова Айше

Фисгармония

презентация 

 

          Адети узьре,эр бир халкънынъ тарихи, кечмиши ве келеджеги ола. Миллетнинъ озюнинъ ярашыгъы -  деделерден сакъланылып къалгъан ве яш несильге келип еткен медений асабалыгъы бардыр.

Бизим халкъымыз о къадар къыйынлыкълардан, фелякетлерден кечип, озюне хас олгъан чизгилерини, аэнклигини джоймады. Исбат оларакъ, къырымтатар аилелеринде деделерден сакъланылып къалгъан эшьялар, алетлер.

Бойле аиле коюмизде де бар. Усеин-къызы Зера битанынъ къорантасында эскили вакъытлардан, бабасындан къалгъан музыкалы алет фисгармония бар.

Зера бита Балыкълава районы Узунджа коюнде 1931 сенеси догъды.

Шу койде олгъан миллий къырымтатар мектебинде, башлангъыч сыныфларында окъуды. Амма оны битирип оламады.  Себеби дженк, сонъра фаджиалы сюргюнлик йыллары бутюн халкъымызнынъ омюрини атеш киби якъты.

Бабасы,1904 сенеси догъма, Усеин Джелил Узунджа коюнинъ идаресининъ реиси олгъан.

Дженк башлангъанынен, бутюн халкъымыз киби, джебеге кете. Перекоп урушларында эсирге тюше. Акъмесджитте «Картофельный городок» деген ерде булуна. Бойле инсанлар акъкъында, мен беллесем,  иншаллах, айыры иш язмалы.

Бу аиледе сакъланылып къалгъан фисгармония  бизлерни, талебелерни, пек меракъландырды.

Бойле музыкалы алетни биз кимседе, бир ерде даа корьмеген эдик. Оны, бир вакъытлары, Зера битанынъ бабасына, Усеин къартбабагъа, досту «эв бахшышы» деп, багъышлагъан. Усеин къартбаба, чалгъыджы олмаса да, акъшамлары отурып, фисгармонияны тизлерине къойып, чала эди. Балаларыны, сонъра, осип кельген торунларыны, эглендире экен. Торунлары энди алтмыш-етмиш яшларына кельдилер. Къартбабаларынынъ фисгармониясыны эвде тюс оларакъ сакълайлар. Кельген-кеткен сой-соп, таныш-билиш – эр кес сукъланычлы алетни сейир этелер, «машаллах» дейлер.

Бизлер оны мукъайтлыкънен, эр тарафындан бакъып чыкътыкъ. Атта чалып да бакътыкъ! Чала экен! Давушы башкъа музыкалы алетлерге ошамай. Корюне ки – бу пек эски алет. Афсус ки, ясалгъан сенесини, чыкъарылгъан ерини тапалмадыкъ.

        

Мына, бойле бир меракълы инсанларнен, оларнынъ кечмишинен таныш олдыкъ. Бу эвде къартбабаларындан къалма аиле дегерлиги сакъланып къалгъан. Бойле эски шейлернинъ кечмиши, тарихи бар. Мен инанам, пек инанам – оларнынъ келеджеги де бар! Олар – яш несильге деделерден хатире!  

        АИЛЕ ДЕГЕРЛИКЛЕРИ-2022 ярышнынъ финалистлери