Халитов Фикрет

Зоре апчемнинъ аят инджилери

Презентация

Дегерли адам сёзюнден белли.
(аталар сёзлери)

Эр бир аиленинъ озь джанлы тарихы бар. Зоре апчем аилесинининъ тарихы иле меракънен таныш олдым. Бугунь мен сизге къорантамызда сакълангъан дегерликлер акъкъында тариф этеджем.

Зоре апчем, апчемнинъ апчесининъ анасы ола. Мен онынъ 6-нджи несили олам.
Зоре Усеинова 1888 с. Кезлев шеэринде догъды. Шенъ, атик ве ишкир къыз олып осьти. Анасындан нагъыш япмагъа огренди ве бу ишни пек яхшы беджере эди.
Бу беджериклигини, келеджекте усталыкънен къулланды. О пек чебер къадын оларакъ белли олгъан. Феслер тикип инджинен нагъышлагъан.

Зоре апче чокъ чебер ве ишкир инсан олгъаныны акъкъында онынъ къызы, меним Эльвира апчемнинъ анасы, Усние апчем (93 яшында), айтып берди.

Сиз, фоторесимде корьген фесни, Зоре апчем инджинен нагъышлагъан эди.
Бу фес, сюргюнликте Фергъана веляетинде ,буюк къорантаны, умумен 8 джанны,ачлыкътан сакълап къалды . Зоре апчем пек ишкир олгъанына бакъмадан,о,фес устюндеки инджилерни дане-дане сатып балларына ве торунларына аш ве урба ала эди.

Зоре апчем даа чокъ феслер нагъышлады ве тикти. Бойле инджи усулынен тек Кезлевде нагъышлай эдилер. Сале Султан апчем, артельде «Эски орьнек» мережка этмеге де огренди. Онынъ усталыгъыны билип, кезлевлилер къызларына Зоре апчеме фес сымарыш эте эдилер. Базыда сымарыш вакъыты пек аз эди. Аджеле сымарышлар да ола эди. Шунынъ ичюн Зоре апчем сабагъадже нагъыш устюнде отурып, сымарышны вакътында беджерип, муштереге бере эди.

Шимдики нагъыш усталары ресимдеки феснинъ дюльберлигинен ильхамланып, земаневий феслерни нагъышлайлар.

О, пек талапкяр ве атик олгъаны нетиджеси - озь эвини биле, пычма ташларны ташып, Кезлев шеэринде эв къургъан эди. Эвлери Кезлев шеэрининъ Дёмышева ( Мойнакская) сокъагъы, 75-нджи эвинде ерлешкен эди.

Зоре апчемнинъ 5 баласы бар эди:
Сале Султан 1909 с. ( меним къарт апчем)
Асан 1914 с. ( авиамоторист олып, Акъярда арбий хызметте булунды).
Дженк вакъытында гъайып олды.
Нурие 1918 с.
Капие 1920 с.
Меракъай 1924 с.(1944 сенеси трудлагерьге алынды,къайтмады)

Зоре апчемнинъ атиклиги, сюргюнликте, Сале Султан къызынынъ аилесини де бирлиштирмеге себепчи олды. Сале Султаннынъ акъайы, Сейт Абла къартбабам, труд армиядан къачып, хастаханеге тюшти ве бу хаберни Сале Султангъа адамлар кетирди. Амма акъайыны барып кетирмеге Зоре апче ясакъ этти, чюнки олар комендант джедвелинде эдилер ве дигер шеэр ве районгъа чыкъып оламай эдилер. Бу агъыр вазифени Зоре апче озь устюне алып, ёлгъа чыкъты. Къартбабамны тапып, яшагъан ерине къайттылар. Ойле этип, Сале Султан апчем ве Сейт Абла къартбабам бирлештилер. Бу ерде де ойле заманда Зоре апчем буюк джесарет косьтерди.
Зоре апчем 1974 с. Самаркъанд шеэринде вефат этти.

Бу фестен гъайыры къорантамызда аиле дегерликлери оларакъ даа шербенти, марама ве къушакъ бар эди. Олар буюк къызына, Сале Султан апчеме кечти. Сюргюнликте олар баба-деделериме къуч-къувет берген эди. Тойларда, байрамларда ве чешит тедбирлерде къулланыла эди.

Шербенти, марама ве къушакънен аиле азалары чешит тедбирлерде къуллана эдилер.
Языкъ ки, фес, бугуньге къадар, сакълы къалмады, амма, о буюк иш беджерди, сюлялемизни сакълады.

        АИЛЕ ДЕГЕРЛИКЛЕРИ-2022 ярышнынъ финалистлери