Коклуз коюнинъ тарихы
Презентация
Мен, Сиджелилов Абдурахман Исмаилович, Багъчасарай районы Фотисала мектебининь 8 сыныф талебеси олам. Мен Коклуз коюнде яшап, коюмизнинъ тарихинен пек меракъланам. Эр бир инсан, озь тамырларыны бильмек керек, деп саям, «Кечмишни бильмесенъ — келеджегинъ ёкъ», деп бефтан айтмагъанлар, бу пек догъру аталар сёзлеридир. Бугунь меним къорантам яшагъан эвде, дженктен эвель, белли къырымтатар языджы ве оджа Мемет Нузет яшагъан эди. Коюмизнинъ тарихи акъкъында башкъаларгъа да тариф этмеге истейим, ишимнинъ актуаллиги де шундан ибареттир.
Ишимизде биз Коклуз кою акъкъында тариф этемиз. Коклуз кою Бельбек озени боюнда, дагьлар арасында ерлешкен дюльбер ве берекетли койдир. Меним къартбабам – Сиджелилов Ситмер догъма Коклузлыдыр.
Белли мимар, халкъымыз арасында танылгъан инсан Ренат Саранаевнинъ тамырлары да Коклуз коюнден. Къырымтатар халкъынынъ урф-адетлерини ве яшайышыны гъайрыдан тиклемек ичюн Ренат Саранаев коюмизде «Этнография меркези»ни ачты. Бу меркезде ве онынъ этрафындаки байырларда «Хыдыр деде» адлы бедий фильмнинъ чекими олды.
Миллий арекет иштиракчиси Айдер Бариевнинъ эджджатлары да Коклуз коюндендир.
Коклуз коюнинъ топонимлерине кельгенде къайд этмелимиз ки, коюмизде 3 маале – Ашагъы маале, Орта маале ве Юкъары маале ерлеше. Дёрт къая – Къоба къая, Сююр къая, Ирта къая, Сандыкъ къая ве бир озен – Суаткъан озени де бар. Коклуз коюнинъ эски джамиси шимди тамир этиле. Даа мимар Ренат Саранаев тарафындан тамирленген чокъракъ та бардыр.
Эр йыл яз айларында Коклузлылар корюшюви ола. Бу корюшювге Кырымнынъ чешит кошелеринден мусафирлер келелер. Бу тедбир пек меракълы ве шенъ кече.
Койге киргенде, сагъ тарафтан джами ве медресе-мектеп ерлешкен. Бу медресе-мектепте, дженктен эвель, белли къырымтатар языджы ве оджа Мемет Нузет чалышкъан. Бу окъув юртунда, дин окъувларындан гъайры, чешит тюрлю фенлер де огренильген.
Мемет Нузет шимди бизим къоранта яшагъан эвинде яшагъан эди. Бизим эвимизнинъ диварында 2016 сенеси Мемет Нузетке багъышлангъан хатыра тахтасы къоюлды.
Къырымтатар эдебиятынынъ корюмли ве истидатлы языджысы Мемет Нузет бейит айтып юрген, кой-койден саз чалгъан кедайлардан, кой къартларындан дестанларны, масалларны, аталар сёзлерини, текерлемелерни, айтымларны эшите, гъамлы тюркюлерни динълей, чешит миллий урф-адетлеримизни, байрамларымызны корип, сонъундан, эдебий яратыджылыгъында балалыкъ теэссуратларындан семерели файдалана эди.
Мемет Нузет Байдар овасы Куйбышев районынынъ Коклуз коюнде оджа олып чалышкъан эди, сонъра апансыздан хасталанды ве 1934 сенеси майыс 4-те Коккозь хастаханесинде козьлерини эбедий юма, онынъ сонъ мекяны Янджу коюдир.
Мемет Нузет биринджи шиирлеринде Къырымнынъ чёль тарафыны, онынъ манзараларыны тасвирлей. О, шиирлерини анълайышлы тильде яза. Шаир шиириетнинъ чешит жанрларында эсерлер: лирик шиирлер, тешвикъий шиирлер, ахлякъ, тербие, турмуш мевзусында шиирлер, балалар ичюн шиирлер, шиирий пьесалар, поэмалар яратты. Бу эсерлернинъ эр бири шиириетнинъ юксек нумюнесидир.
Мен Коклуз коюми пек севем, коюмизнинъ тарихинен меракъланам ве шу койде яшагъаныма гъурурланам.
Комментариев нет:
Отправить комментарий