Гульнара Аметка Гугюмнинъ тарихы (2007)

 "Аиле дегерликлери-2007" ярышнынъ финалистлери

Гульнара Аметка Гугюмнинъ тарихы

Мен, Шевхи-къызы Гульнара Озьбекистаннынъ Ташкент виляетинде догъдым. Анам -Фатма ханым ве бабам Шевхи бей. Къорантамызда учь бала бар. 1993 с. къорантамызнен Ватанымыз Къырымгъа кочип кельдик. Шимди Къарасувбазарда яшаймыз. Тасилим 1998 с. Къарасувбазарда бир йыл эвель ачылгъан миллий мектепте башланды. Мектепте аля бааларнен окъуйым, шимди 10 сыныф талебесим. 2 сыныфтан башлап музыка мектебине кирдим ве 2006 с. аля бааларнен нумюневий диплом къазандым. Балалыкътан берли халкъ йырларыны севем ве йырлайым. Энъ севген йырджым - Сабрие Эреджепова. Йыллар девамында чешит конкурсларда иштирак этип, пек чокъ фахрий ярлыкълар къазандым, дипломат ве лауреат олдым. Йыллар девамында бир чокъ къоранталарда сакъланып кельген эски, къадимий шейлер расткеле. Бу шейлер бизлерге несиль-несильден кече. Шейлерни сакълар экенмиз, демек биз озь эдждатларымыз акъкъында унутмаймыз. Эр билинген дегерли эшья несильден несильге кечмек керек. Бизим къорантамызнынъ да озь аньанелери, несильден-несильге кечкен аджайип шейлери бар. Бу исе - къадимий гугюм, фес, къушакъ, Къуран. Манъа къысмет эткен гугюм акъкъында язмакъ истейим. Эвель-эзельден ана озь къызына докъуз яшындан «докъузлыкъ» азырлай экен. Меним къартбабамнынъ анасы — Фатиме бита дженктен эвель Къырымнынъ буюк койлеринден бири олгъан - Ускут коюнде яшай экен. Бу койде бизим белли дженкчи шаир Ыргъат Къадыр яшагъан. Олар эр даим къадимий, аджайип Къарасувбазаргъа келип, лезетли мейвалар, зарзаватларны сатып, алыш-веришнен огъраша экенлер. 1926 с. Фатиме битам эвленгенде, анасы онъа адет- узьре чешит савут-саба: къалайлы къазан, леген, тава, джезве, йыбрыкъ, дегирмен, къуман, чыгъырчыкъ ве гугюм багъышлагъан.
Шу аджайип савутларнынъ чокъусы къадимий Къарасувбазар шеэрнинъ устаханелеринден сатын алынгъан. Фатиме битам гугюмнен эр вакъыт файдалана экен. Эр шейине пек дикъкъат этип, темиз-пак, яхшы тутмагъа тырышкъан.
Аметка Аким къартбабамнынъ ве Фатиме битамнынъ дёрт баласы олгъан. Олардан бири меним Али къартбабамдыр. 1944 с. 18 майыс куню бутюн миллетнен берабер оларнынъ къорантасы да сюргюнликке огърай. Берильген он беш дакъкъа ичинде Фатиме битам балаларынен бирликте азырланып чыкъа. Алып етиштирген шейлери ичинде гугюм де ола. Ёлда балалар сувсарлар деп, сувнен толу гугюмни янына ала. 22 кунь девамында бу гугюм, адамларны сувсызлыкътан къуртара. Озьбекистанда да къартбабамлар даима гугюмнен файдалангъанлар. Бу гугюм оларгъа тувгъан Ватаныны, Ускут коюны даима анъдыргъан, Фатиме битам оны козь бебеги киби сакълагъан. 1947с. Фатиме битам рахметли олгъан сонъ, бу гугюм Аким къартбабамда къала. 29 йылдан сонъ Аким къартбабам вефат эте. Али къартбабам ана-бабасындан хатире оларакъ бу гугюмни озюне ала. Йыллар кече. Яшайыш денъише. Халкъымыз яваш-яваш Къырымгъа къайта. Ве, ниает, меним Али къартбабамнынъ да озь Ватанына ёлу ачыла. 2004 с. огълунынъ къорантасынен къартбабам къадимий Къарасувбазар шеэрине коче. Оларнен берабер гугюм де къайтып келе. Бойле этип, 60 йылдан сонъ бу гугюм япылгъан ерине къайтып келе. Бу гугюм япылгъанына энди 81 йыл толды. Мен эминим ки, бизни о даа чокъ йыллар къувандырып турар. Мен халкъымызнынъ медениети, тарихы ве санатынен пек меракъланам. Вакъытым олгъанда, саатларнен къартбабамнен субетлешем. Сюргюнлик акъкъында чокътан-чокъ хатырлавлар язып алдым. Къартбабам бу гугюм ачлыкъ, кулакларны ёкъ этюв, дженк ве сюргюнликни, эм де авдет девирини корьгенини икяе эте. Бельки меним меракълангьанымны корип, къартбабам манъа бу гугюмни багьышладжакъ олгъандыр. Мен де бу гугюмни сакълап, онынъ тарихы акъкъында, къысмет этсе, бала ве торунларыма икяе этерим. Бу гугюм несиль-несильден кечер ве бойле этип, келеджек несиль озь здждады акъкъында ич бир вакъыт унутмаз.