Алиме Тороз Мукъаддес китап (2007)

 "Аиле дегерликлери-2007" ярышнынъ финалистлери

Алиме Тороз Мукъаддес китап Къуран - бутюн мусульманларнынъ мукъаддес китабы, диннинъ эсас менбаасыдыр. Белли олгъаны киби, Мухаммед Пейгъамбер (с.а.в.)яшагъан заманларда Къуран агъзавий шекильде олгъан. Чокъ йыллар девамында Пейгъамбер (с.а.в.) сафдашлары яваш-яваш тек о берген парчаларны эзберлей эдилер. Мухаммед Пейгъамбер (с.а.в.) вефат эткен сонь, азиз парчалары гьайып олма телюкеси пейда ола. Бу себептен, Абу Бекир(632 - 634сс.) китапнынъ парчаларыны айыры кягьытларгьа язмакъны эмир эте. Учюнджи Осман Халифи (644-656 сс.) заманында, Къуран биринджи кере айыры, екюнли эльязма китабы оларакъ азырлана. Бу китап биринджи басма Къуран деп сайыла. О замандан берли, Къураннынъ 77934 сёзлеринден ич бир сёзю джоюлмагъан.
		Мусульманлар ичюн Къуран - Алланынъ ачыкътан-ачыкъ бир нуткъы оларакъ, Мухаммед Пейгъамбер вастасынен бутюн инсанларгъа мураджаат этювидир.
Бизим дикъкъатымызны къдимий заманлардан сакъланып къалгъан - бу Къуран джельп эте. Онынъ тарихы пек меракълы ве ибретлидир. Къураннынъ саиби - бу меним севимли къартанамдыр. Бу китап къартанама къартбабасындан хатыра оларакъ къалгъан. Онынъ ады Асене Рамазан огълу экен. О, 1826 сенеси Судакъ районнынынъ Капсихор коюнде догъгъан. Бу адам пек диндар, ишкир ве мераметли олгъан. Йыллар кечкен сайын огьлан осе,етише. Вакъты кельгенде, озь къорантасыны къура. Бир огьлу олды. Онъынъ адыны Асене Халил деп къоялар. Бу огьланчыкъ ана-бабасынынъ таянчы ола. Етишкен йигит олгьанда, бабасы оны эвлендире ве Къуран багъышлай. Несильден-несильге кечип бу китап меним къартанамнынъ къолуна келип ете.
Къартанам Халилова Анифе 1932 сенеси, онынъ эдждатлары догъгъан еринде дюньягъа келе. Эвель заманларда тувгъан ерлеринден узакъкъа кетмей тургъанлар. Къартанам ерли мектепке къатнап башлай. Яшайыш энди гурьделеп башлагъанда, 1944 сенеси келип чыкъта... О маальде, къырымтатар халкъы озь ватанындан сюргюн этилир деген фикир, бир кимсенинъ акъылына биле кельмеген. Бир гуняхы бар бу халкънынъ – Юрту - дженнет, Дини - Ислям, Къаны - тюрк, Ады - татар. Къартанамнынъ такъдири, къырымтатар халкънынъ такъдири киби аджыныкълы, къарсанбалы олды. О, чешит къыйынджылыкъларнен толу омюр яшагъан. Лякин чешит хорлукъларгьа бакъмадан, ят ерлерде яшап, ачлыкъ чекип, сагь къалмасында - мукъаддес Къуран ярдымджы олгъан! Къартанам Халилова Анифе 1932 сенеси Къартанам эсли-башлы, диндар къадын ве бу куньгедже Къуранны къолундан тюшюрмей. Китапны окъуп, балаларына ве торунларына Алладан сагьлыкъ ве муаббетлик истей. Чюнки озь такъдири киби такъдир, бир кимсеге истемей. Ватанына къайтып кельген сонъ, онынъ энъ эсас арзу-истеги ерине кельди. Бир даа тувгъан юртунен къавушып, гонъюли ве юреги раат олды. Бу икяени язгъанда: «Не ичюн ана тилимизни, урф-адетлеримизни унутамыз? Динимизге сарылмаймыз» , деген бир суаль пейда олды.Бизни ярын не беклегенини айтмакъ къыйын. Ана-баба топрагъында мусафир киби яшаймыз. Пек окюнчли шей! Тарихымызны зерре къадар къорчаламакъ кере. Бугуньде-бугунь бизим несильнинъ буларгъа буюк маневий ихтияджы олгъанындан эминим.