Билялов Эльвис
Къартбабам – меним гъурурым
Кечмишсиз келеджегимиз екъ…
Эр бир инсан озь тамырларыны бильмек
борджлу, чюнки бу онынъ тарихы, гъуруры ве таянчы. Къоранта инсан ичюн пек муимдир.
Шимди чокъ языкъ ки, адамлар озь шеджереси акъкъында аз билелер. Мен озюмнинъ
яш чагъыма бакъмадан, бу меселенен
пек меракъланам. Меним къартбаба-деделерим акъкъында малюматны анам ве битамдан эшитип,
акъылымда тутмагъа тырышам. Бу ишимде буюк шеджеремизнинъ тек бир къысымыны айдынлатмакъ истейим. 
Дюньяда кимсе озь-озюнден пейда олмай. Эр инсаннынъ
ана-бабасы, къартана-къартбабасы бар. Анълашылмагъан дуйгъуларны, хусусиетлерни,
чизгилерни бизге берген адамлар акъкъында не билемиз? Бу суаль несиллерни эр
даим меракъландыра эди. Буны бильмемезлик - инсаниет ичюн буюк етишмемезликдир.
Мени даима бир меселе эеджанландыра: мешур инсан дегиль де, адий, амма яхшы,
сой-сопкъа таянч олып яшамакътыр. Бойле
инсан мен ичюн – анамнынъ бабасы - меним Эскендер къартбабам.
Къартбабам
Зеваев Эскендер Асанович 1948 сенеси майыс
13 халкъымыз сюргюнликте булунгъан узакъ Русиенинъ Пермь виляетининъ Иньва адлы еринде Зеваев
Асан ве Усеинова Эсманынъ чокъбалалы
къорантасында дюньягъа кельди. Бир къач йылдан сонъра, оларнынъ къорантасы
сой-акърабалары тюшкен Узбекистаннынъ Мархамат коюне авуша.
Дженктен сонъ пек агъыр ве къыйын йыллар эди. Алты
баланы осьтюрмек, аш-сувларыны еткизмек къолай вазифе олмагъан. Къартбабамнынъ ана-бабасы сабадан акъшамгъаджа чалышмагъа меджбур
экенлер, оларнынъ балалары исе шу вазиетте четте къалмагъанлар: айван
бакъкъанлар, бостанда чалышкъанлар ве, бойлеликнен ачтан ольмейип, аякъкъа
тургъанлар.
Къартбабам Мархамат шеэрининъ орта мектебинде
буюк истекнен окъугъан. Онынъ севимли
фенлеринден бириси кимья экен. Онунджы сыныфны битирген йылы Андижан
мединститутына кирмек ичюн имтиан бере ве бутюн сынавлардан мувафакъиетли кече.
Бойлеликнен, омюринде янъы девир -
студентлик йыллары башлана.
Та балалыкътан эким олмакъ арзусынен яшагъан
къартбабам макъсадына иришкенинден пек мемнюн къала. Лякин, бу яры ел эди. Даа огде алты йыллыкъ тасиль, илим сырларыны
менимсимек киби вазифелер тура эди. Къартбабам
омюр сынавларындан яхшы кечти. Вакъытыны аджымай окъуды, араштырды, тиббият илимине
аит бутюн рисале ве китапларны гедже-куньдюз окъуп, огренмеге тырышты.
Къыскъасы, эр вакъыт онынъ элинден китап тюшмеди. Атта язлыкъ татиль
куньлеринде де, озю яшагъан райондаки хастаханеге барып, теджрибели экимлернен
берабер олды. Ниает, студентлик девири де кериде къалды. Къартбабам алий окъув юртунда
яхшы окъып, студент акърандашларына орьнек, ибрет олды.
Бунынъ ичюн де
институтнынъ ректораты оны алий окъув юртунда ишке алып къалмакъ истеди. Бойле
теклифке о разы олмады. Бир къач амелий иште озюни сынап, сонъ бир къараргъа
келеджегини айтты. Эм ойле де япты. Институтны аля ишаретлеринен битирип, 1972
сенеси Мархамат район меркезий хастаханесине ишке келе. Къартбабам, озюнинъ
ильк фаалиетини адий педиатр оларакъ башлады. Яш эким мында дерт йыл чалышып,
теджрибе топлады, урьмет-сайгъы къазанды. Бундан сонъ институтнынъ елланмасынен
эки йыл Ташкент тиббият институтынынъ ординатурасында окъуды.
Оны
мувафакъиетнен битирген сонъ, Андижан тиббият институтында ассистент оларакъ
чалышып башлады. Бунынънен берабер ильмий ишнен де огърашты. 1981 сенеси
Эскендер къартбабам Москва педиатрия ильмий тедкъикъат институтына окъумагъа
кирип, оны 1984 сенеси мувафакъиетнен
битире. О мында «Балаларда идиопатик пурпур олгъанда антигенлернинъ гистоуйгъунлыгъынынъ
клиник эмиети» деген мевзуда намзетлик ильмий ишини язып битире ве оны
къорчалай.
О девирде СССР Медицина илимлери
академиясынынъ танылгъан академик ве профессорлары къартбабамнынъ
къорчалагъан мевзусына буюк къыймет кеселер. Яш алим 1984сенеси Андижан тиббиет институтына ишке кельди ве балалар хасталыгъы
кафедрасында доцент оларакъ чалышып башлады, ве докъуз йыл девамында бу институтта студентлерге дерс берди.
Къартбабам 1977 сенеси акъыллы, назик ве дюльбер Джеваер адлы къызнен таныш ола ве онен къоранта къура.
Олар татлы-муаббет яшагъанларына аман-аман 43 йыл толаджакъ. Шу къорантада 3
бала догъула: эки къыз ве бир огълан.
Оларнынъ ортанджы къызлары – Сакине – меним анам, къартбабамнынъ севимли къызы.
1992 сенеси къартбабам къорантасынен
Къырымгъа коче. Бойле бильгили, алчакъгонъюлли, буюк амелий теджрибеге малик
олгъан инсанны мааллий идарелер ишке къабул этмемек ичюн бутюн маниаларны
япмагъа тырыштылар. О иш къыдырып, чокъ тешкилятларгъа къатнады, ве ниает
Джанкой меркезий хастаханесине ерлешмеге мувафакъ олды. Хасталыкънынъ себебини
бельгилев болюгинде етекчи мутехассыс оларакъ 2018 сенесине къадар чалышты.
Чалышкъан
ери яшагъан Къамаджы коюнден эппейи узакъта. Эр куню ишке барып кельмек кучь олгъанына
бакъмадан, чокъ йыллар девамында къатнап чалышты. Шимди къартбабам нефакъада, амма
эп бир Джанкой
шеэринде ерлешкен «Гемотест» адлы клиникада чалыша. Япкъан ишини пек севе.
О, алий категориялы экимдир. Тиббият илимлери намзети. Макътанмагъа, озю акъкъында
чокъ айтмагъа да севмей. Ишини инсафлы ве буюк севиеде беджергени ичюн,
къартбабам чокътан-чокъ алий
ярлыкъларнен мукяфатланды.
Буюк
теджрибеси олгъаны, чокъ йыллар девамында тиббият саасында чалышкъаны ичюн
«Эмек ветераны» медалинен мукяфатланды. Амма,
о, «меним энъ буюк мукяфатым – меним балаларым» деп айта. Къартбабамнен битам
акъыллы, эмексевер ве ветанпервер балалар осьтюрдилер, эписи алий малюматлы.
Баллары да озь ана-бабасынен эр даим гъурурланалар.
Къартбабам шимди де чокътан – чокъ китап окъуй,
онынъ зенгин китапханеси бар. Яшлыгъындан футболнен меракълана эди, бутюн
командаларынынъ адларыны акъылында тута. Бош вакъыты олгъанда, баарь ве яз куньлеринде балыкъ тутмагъа авеслене. Шахматнен
огъраша. Бутюн Къырымны айланып сеяатта булунды. В.Высоцкийнинъ тюркюлерини
динълемеге севе. Къартбабам бойле джиддий ишине бакъмадан, шакъа-къората севген
бир инсандыр. О чокътан-чокъ лятифелер биле, эр вакъыт оларны айтып, бизлерни
кульгюге далдыра.
Мен татиль куньлеримни къартбабамнен кечирмеге севем.
О аджайип субетдеш: онынъ айтып берген меракълы вакъиаларны, чешит тюрлю ильмий
малюматны дикъкъатнен динълейим ве огренем. Бутюн шейни тафсилятлы анълатмагъа
тырыша. Эр вакъыт онынъ сабырына шашам: юзьлернен,
бинълернен меним суаллериме джевап берип, ич бир вакъыт «мен бильмейим» демеди.
Къартбабам окъувымда, спортта меним мувафакъителеримнен меракълана. Къартбабамны мен озюмнинъ устазым сайам.
Онынъ севгиси, мераметлиги, дикъкъаты манъа даима ярдым
эте. Мераметлик – къартбабамнынъ эсас чизгисидир. О озю эр кеске ярдым этмеге
ашыкъа, мени де бунъа огрете. Къартбабамнынъ янында мен озюмни тынч ве раат
сезем. Онынъ къыйметли тевсиелерини акъылымда тутмагъа тырышам. Омюрни,
яшайышны, адамларны, озь къорантасыны севген бир инсандыр. Биз де оны пек севемиз,
урьмет этемиз, къорчалаймыз!
Къартбабамнынъ
омюр елу бизлер ичюн буюк нумюнедир. О, шеджеремизнинъ энъ улу векиллеринден бири,
бизим гъурурымыздыр. Япкъан иши ич бир вакъыт унутылмаз.
Мен эминим ки, бизим
балаларымызда ве торунларымызда да, ана-бабагъа, халкъымызгъа, Ватанымызгъа
сынъырсыз севги эр даим яшайджакъ!
Билялов Эльвис
5 сыныф талебеси
МБОУ «Алма-Тархан 2-номералы орта умумтасиль мектеби»
Багъчасарай районы
Комментариев нет:
Отправить комментарий