Тантана Эльзара
Учуджы Курош Умер
Къырымтатар халкънынъ ичирисинде пек чокъ дженк вакъытында яш йигитлер совет ордугъа кеткенлер, урушларда озь къуветлерни, Ватанымызгъа севгисини косьтердилер. Эр бир къорантанынъ ичирисинде озь джанлы тарихи бар. Фукала Музафар дедемнинъ айлесининъ тарихисинен менде меракънен таныш олдым.
Курош Умер Халиль огълу акъкъында хатырларлар топламакъ ниет эттим. Курош Умер Халиль огълу анамнынъ Райле буканаснынъ догъмуш агъасыдыр, Музафар дедемнинъ даисидир.
Райле къартанам Умер деде акъкъында бильген вакъиаларны тарифленди, фоторесимлер ве весикъалар косьтерди.
Весикъаларнынъ арасында арбий билети сакъланып къалгъан. Онынъ арбий билетинде бойле язылар бар: «…Звание: сержант. Военную присягу принял 10.V.1941г. при Тамбовской авиашколе. Квалификация: пилот.»
Сараргъан ве ипрангъан алда, лякин пек къыйметли малюматлар бильдирген «Книжка учета усвоения летной программы курсантом Курош У.Х. 1 звена 2 отряда 1 эскадрильи. Тамбовская Военная авиационная школа 1943г. Инструктор-лейтенант».
Бу китапчыкъта тасдикълангъанына коре, Курош Умер буюрылгъан вазифелерни «яхшы» ве «аля» бааларнен эда эткен.
Райле къартанамнынъ хатырларлары:
-Бизим хорантамыз Ускут коюнде Аркахар мааллесинде яшай эди. Бабам Курош Халиль 1888 сенелери, анам исе Сары Билял Мумине 1894 сенелери дюньягъа кельдилер. Олар буюген сонъ хоранта къурдылар.
Бизим хорантамызда 5 бала бар эди: Умер агъам-1920 сенеде
Фадьме аблам-1921 сенеде
Али агъам-1925 сенеде
Гейгъане аблам- 1928 сенеде
Мен, Райле 1930 сенеде дюньягъа кельдикъ.
Умер агъам 1934 сенеде Ялта шеэриндеки педагогик техникумына окъумагъа кирди ве 1937 сенеси техникумны битирди. Ялта педагогик техникумында окъугъан вакъытында, агъам бир къызнен фоторесимге тюшти. Бу фоторесимни алып эвге кетирди, анама-бабама косьтерип : «Бу меним бегенген къыз. Армиядан кельген сонъ, бу къызгъа эвленмеге макъсадым бар» - деди. Лякин такъдир экисининъ омюр ёлуны бир ерге кетирмеди.
1939 сенеде Курош Умер Керчьтеки аэроклубда учуджы зенаатына окъуды ве шеадетнаме алды.
Окъугъаны битирмеген вакъытында ордугъа чагъырылды. Орду хызметини одеген вакъытта Тамбов шеэрининъ Арбий учуджылар мектебинде окъувыны девам этти. Тамбов шеэринден бир къач мектюп кельди. Къорантасы шу мектюплерге пек къувана эди. Сонъки кере мектюпни 17- майыс куню 1944 сенесинде алдылар. Амма ондан сонъ экинджи куню, яни 18-майыста 1944 сенеде, бутюн къырымтатар халкъны сюргюн эттилер.
Курош Умер Ардатово шеэринде аэропортта учуджы олып ишледи. Онда да къоранта къурды, апайынынъ ады Шура эди. Бизни Къырымдан кочюргенлерини эшиткен сонъ, агъам апайына:
-Мен барып къорантамызнынъ къайсы ерде олгъаныны къыдырып тапмакъ керегим, -деди.
Айлесини къыдырмакъ макъсадынен, Умер къартбабам апайынен сагълыкълашты ве эвден чыкъып, поездге минди. Куйбышев станциясында койдешлерни расткетирди, оларнынъ ярдымынен «Пятилетка» совхозына келип озъ айлесини тапты ве пек къуванды.
Умер къартбабам Янгиюльде торнаджы олып чалышты. Шура ингемизни де янына чагъырып алды.
1968 сенеде Къырымгъа Воинка къасабасына вербовканен язылып кочькен къардашларымызнынъ яшайышларыны келип бакъты. Умер къартбабам озю истегинен ве апайнынъ разылыгъынен Воинка къасабасына кочип кельди.
Чыкъкъанда озь догъмушларгъа айтып чыкъты:
-Мен барып, ёл ачайым. Бизден сонъ эпинъиз келирсиз,-деди.
Умер къартбабам озюнинъ акъчасынен сатын алгъан эвде яшады. Лякин къартбабам ве онынъ апайыны алты йыл прописка япмадылар. Ниает, учуджы олгъаны ичюн весикъаларыны косьтерген сонъ, прописка яптылар. Агъам ишке кирди ве 1980 сенеде нефакъагъа чыкъты. Шура ингенен экиси де алчакъ гонъюлли ве эмексевер инсанлар эдилер.
Лейла Хырхара
Ускут огълу Курош Умер Ускут огълу Курош Умер,
Ватанына садыкъ эди.
Он дёрт яшта алды унер:
Оджа, торнаджы, учуджы.
Керчьнинъ ава лиманында,
Окъув юртуны битирди.
Бинъ докъуз юз къыркъ сенеде,
Арбий хызметке киришти.
Онынъ буюк авеслиги
Ве макъсатлары бар эди:
Ватанында хызмет этмек,
Ве яш несильни огретмек.
Къысмет ойле олды онъа
Узакъларда ишлемеге.
Тамбов ава лиманында
Арбий борджун одемеге.
Дженк эткен Курош Умер,
Сюргюн эттилер миллетни.
Янгиюльде тапты Умер
Къардашларны, койдешлерни.
Йигирми эки йыл кечти,
Озьбекистан тарласында,
Гонъюлленип, Умер кочьти,
Озю догъгъан мекянына.
Шура ингем 1996 сенеси вефат этти, Умер къартбабам 12.05.1998 сенеси Воинка къасабасында козьлерни эбедий къапатты. Алла рахмет эйлесин. Лякин бу мераметли инсанлар бизим хатырамызда эдебий яшайджакълар.
Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение
«Воинский учебно-воспитательный комплекс» муниципального образования Красноперекопский район
Комментариев нет:
Отправить комментарий